با توجه به اینکه ماری جوانا یکی از پرمصرف‌ترین مواد در ایالات متحده است، بسیاری از افراد سؤال مشابهی دارند: آیا ماری جوانا اعتیاد آور است؟ پاسخ این است که بله، می‌تواند باشد. در حالی که نه همه افرادی که ماری جوانا مصرف می‌کنند به اعتیاد دچار می‌شوند، اما این امر غیرمعمول نیست و برخی عوامل می‌تواند خطر اعتیاد را افزایش دهد.
همچنین برخی از مصرف‌کنندگان ماری جوانا پس از استفاده مزمن از این ماده، نشانه‌های اعتیاد را توسعه می‌دهند. علاوه بر این، ماری جوانا خطرات بهداشتی دیگری نیز دارد که افراد باید آن‌ها را در نظر بگیرند.
در حالی که تعدادی از ایالت‌ها ماری جوانا را برای استفاده دارویی یا تفریحی قانونی کرده‌اند، مهم است که آگاه باشیم ماری جوانا هنوز بر اساس قوانین فدرال غیرقانونی است. این موضوع همچنین شامل هرگونه محصولات مشتق شده از کانابیس که بیش از 0.3% THC دارند می‌شود.
در ایران، بحث درباره ماری جوانا و اعتیاد به آن موضوعی است که باید با دقت و حساسیت بررسی شود. افزایش آگاهی درباره خطرات و پیامدهای استفاده از ماری جوانا، از جمله احتمال اعتیاد، اهمیت زیادی دارد. به عنوان یک جامعه، مهم است که حمایت و منابع لازم را برای کمک به افرادی که ممکن است با مشکلات ناشی از مصرف ماری جوانا روبرو هستند، فراهم کنیم.
آگاهی بخشی و ارائه اطلاعات صحیح و مبتنی بر شواهد علمی می‌تواند به افراد کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری درباره مصرف یا عدم مصرف ماری جوانا بگیرند. همچنین، فراهم آوردن حمایت‌های روانی و اجتماعی برای کسانی که به دنبال کاهش مصرف یا ترک اعتیاد به ماری جوانا هستند، ضروری است.
در نهایت، توجه به این نکته حائز اهمیت است که مبارزه با اعتیاد به ماری جوانا فقط با مجازات و محدودیت‌های قانونی ممکن نیست. نیازمند یک رویکرد جامع است که شامل آموزش، پیشگیری، درمان، و حمایت اجتماعی باشد تا به افراد کمک کند در مسیر بهبودی قدم بردارند.
آیا ماری جوانا اعتیاد آور است؟
اختلال استفاده از کانابیس یا اختلال استفاده از ماری جوانا، نتیجه استفاده مزمن از کانابیس است. در پنجمین ویرایش از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) به عنوان نتیجه‌ای از وابستگی یا سوء مصرف ماری جوانا تعریف می‌شود.
موسسه ملی سوء مصرف مواد (NIDA) گزارش می‌دهد که 30% از افرادی که از ماری جوانا استفاده می‌کنند، دچار مشکلاتی با استفاده از آن خواهند شد که به عنوان اختلال استفاده از ماری جوانا شناخته می‌شود.
در جامعه ایرانی، موضوع استفاده و اعتیاد به ماری جوانا مسئله‌ای است که نیازمند توجه و آگاهی بیشتر است. شناخت دقیق اختلال استفاده از ماری جوانا و درک عواقب استفاده مزمن از این ماده، می‌تواند در پیشگیری و درمان مؤثر نقش حیاتی ایفا کند. آگاهی از این که چرا و چگونه ماری جوانا می‌تواند به سوء مصرف و وابستگی منجر شود، بخش مهمی از فرایند درمان و کمک به افراد درگیر با این اختلال است.
ما به عنوان جامعه‌ای که به سلامت روانی اهمیت می‌دهیم، باید به افزایش آگاهی عمومی پیرامون مخاطرات استفاده نادرست از ماری جوانا و تشویق به استفاده مسئولانه و آگاهانه از هر نوع ماده، از جمله ماری جوانا، اهتمام ورزیم. به علاوه، ایجاد برنامه‌های آموزشی و حمایتی برای افرادی که با اختلال استفاده از ماری جوانا دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌تواند در کاهش شیوع این اختلال و کمک به بازیابی سلامت فردی و اجتماعی نقش مهمی داشته باشد.
در نهایت، درک اینکه اعتیاد به ماری جوانا تنها یک مشکل فردی نیست بلکه یک مسئله اجتماعی با تأثیرات گسترده است، می‌تواند ما را در جهت رسیدگی بهتر به این معضل و ارائه راهکارهای مؤثر برای پیشگیری و درمان هدایت کند. ایجاد فضایی از حمایت، درک و آگاهی می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مثبت در نگرش‌ها و رفتارها شود و به افرادی که با چالش‌های مرتبط با ماری جوانا روبرو هستند، کمک کند تا به سمت بهبودی گام بردارند.
نشانه‌های وابستگی به ماری جوانا
افرادی که به ماری جوانا وابسته می‌شوند، ممکن است نشانه‌های رفتاری کلاسیک اعتیاد را نشان دهند که شامل موارد زیر است:
- نیاز به مقادیر بیشتر برای رسیدن به حالت مطلوب.
- صرف زمان و اندیشه بیشتر برای استفاده از ماری جوانا.
- اولویت‌بندی استفاده از ماده در زندگی روزمره.
- صرف زمان و پول بیشتر برای تهیه ماری جوانا.
- احساس تحریک‌پذیری یا عصبانیت در صورت عدم دسترسی به ماری جوانا.
- ادامه استفاده علیرغم مواجهه با عواقب منفی.
- انکار تغییرات رفتاری یا شخصیتی توسط فرد معتاد از سوی اطرافیان.
اکثر کارشناسان بر این باورند که وابستگی به یک ماده با افزایش تحمل نسبت به آن ماده همراه است، به طوری که برای رسیدن به همان اثرات، نیاز به مقادیر بیشتری است و قطع مصرف آن منجر به علائم کناره‌گیری می‌شود.
تحقیقاتاولیه در مورد اعتیاد به ماری جوانا نشان داد که مصرف ماری جوانا به ندرت باعث تحمل و علائم کناره‌گیری می‌شود. با این حال، ماری جوانای موجود امروزی قدرتمندتر از ماری جوانای دهه ۱۹۶۰ است و دارای سطوح بالاتری از ماده فعال دلتا-۹-تتراهیدروکانابینول (THC) است که جزء روانگردان در ماری جوانا محسوب می‌شود.
افزایش قدرت سویه‌های مدرن ماری جوانا به این معناست که خطر تحمل، وابستگی، اعتیاد، و علائم کناره‌گیری بیشتر است. علاوه بر این، مشخص شده است که وابستگی به ماری جوانا ممکن است بر توانایی شما برای پاسخ به نوروترنسمیتر دوپامین، که به ما اجازه می‌دهد احساس لذت کنیم، تأثیر بگذارد. در یک مطالعه، افرادی که به ماری جوانا وابسته بودند، احساسات مثبت کمتری داشتند، سطوح استرس بالاتری داشتند و تحریک‌پذیرتر بودند.
چرا ماری جوانا اعتیادآور است؟
کارشناسان هنوز در حال بررسی دلایلی هستند که چرا برخی افراد به ماری جوانا اعتیاد پیدا می‌کنند در حالی که دیگران اعتیادی نمی‌یابند. دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است یک فرد به ماری جوانا وابسته شود. البته، این به این معنا نیست که اگر شما یک یا چند مورد از این عوامل خطر را تجربه کنید، حتماً به ماری جوانا اعتیاد پیدا خواهید کرد.
ماری جوانا از اجزای متعددی به نام کانابینوئیدها تشکیل شده است. دو جزء از این اجزاء، دلتا-۹-تتراهیدروکانابینول (THC) و کانابیدیول (CBD)، اثراتی دارند که به طور معمول برای افرادی که از ماری جوانا استفاده می‌کنند شناخته شده است. THC به عنوان ماده‌ای شناخته شده است که باعث می‌شود فرد احساس “بالا” بودن کند، در حالی که CBD اغلب احساس آرامش را ترویج می‌دهد. گزارشات NIDA نشان می‌دهد که قدرت بیشتر ماری جوانا که امروزه در دسترس است—به ویژه در مورد سطوح THC آن—ممکن است یک عامل در افزایش تعداد افرادی باشد که مشکلی را توسعه می‌دهند.
آیا THC اعتیادآور است؟
THC می‌تواند اعتیادآور باشد. مطالعات نشان می‌دهند که THC ماده‌ای است که امکان اعتیاد به ماری جوانا را به دلیل خواص روانگردان آن ایجاد می‌کند. امروزه، ماری جوانا به طور معمول دارای میزان بیشتری THC نسبت به گذشته است. برای مثال، ماری جوانا که امروزه توسط مقامات قانونی ضبط می‌شود، به طور متوسط حاوی ۱۵٪ THC است در حالی که ماری جوانا ضبط شده در دهه ۱۹۹۰ کمتر از ۴٪ THC داشت. محققین در حال بررسی هستند که آیا قدرت بیشتر دلیل افزایش مراجعات به بخش اورژانس توسط افرادی است که تست مثبت ماری جوانا داشته‌اند. ماری جوانا که در محصولات ساخته شده از عصاره ماری جوانا مصرف می‌شود، مانند روغن مبتنی بر حلال، حاوی بین ۵۴٪ تا ۶۹٪ THC است—در برخی موارد، بیش از ۸۰٪.
در جامعه امروزی، با افزایش دسترسی به ماری جوانا و تغییر نگرش‌ها نسبت به استفاده از آن، سوال مهمی که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده، این است که آیا ماری جوانا اعتیاد آور است؟ تحقیقات نشان می‌دهند که سن شروع به استفاده از ماری جوانا می‌تواند نقش مهمی در احتمال توسعه وابستگی به آن داشته باشد.
سن شروع به استفاده
مطالعات متعددی ارتباط میان سن شروع استفاده از ماری جوانا و احتمال توسعه اعتیاد را بررسی کرده‌اند. یک تحقیق نشان داد که افرادی که در سن ۱۴ تا ۱۵ سالگی شروع به مصرف ماری جوانا کرده‌اند، احتمال بیشتری دارد که به آن وابسته شوند. از سوی دیگر، افرادی که پس از سن ۱۵ سالگی شروع به استفاده از ماری جوانا کرده‌اند، خطر توسعه اعتیاد به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
یک مطالعه دیگر نشان داد که افرادی که پیش از سن ۱۸ سالگی شروع به استفاده از ماری جوانا می‌کنند، چهار تا هفت برابر بیشتر احتمال دارد که در آینده دچار اختلال استفاده از کانابیس شوند.
فرکانس استفاده
استفاده روزانه یا هفتگی از ماری جوانا احتمال اینکه فرد در آینده به این دارو وابسته شود را افزایش می‌دهد. مصرف نادر ماری جوانا یا پرهیز کامل از آن برای دوره‌های طولانی، احتمال توسعه وابستگی در آینده را کاهش می‌دهد.
با این حال، نحوه ارتباط فرد با ماری جوانا نیز عامل مهمی است. به عنوان مثال، یک تحقیق نشان داد که استفاده انفرادی از ماری جوانا، یا مصرف دارو به تنهایی، نشانه قوی‌ای است که در آینده وابستگی تشکیل خواهد شد.
ژنتیک
روابط خانوادگی در برخی موارد نقشی در اعتیاد به ماری جوانا ایفا کرده‌اند. برای مثال، یک تحقیق نشان داد که اگر والدین بیولوژیکی شما به الکل یا سایر مواد مخدر اعتیاد داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز به الکل یا سایر مواد مخدر، از جمله ماری جوانا، اعتیاد پیدا کنید.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که افراد دارای “مسئولیت ژنتیکی” در اختلال استفاده از کانابیس هستند، به این معنا که با ژن‌های خاصی متولد می‌شوند که خطر آن‌ها را افزایش می‌دهد. با این حال، کارشناسان موافقند که معمولاً عوامل دیگری مانند محیط، دسترسی به ماری جوانا، وضعیت اقتصادی – اجتماعی و غیره نیز تاثیرگذار هستند.
مشکلات روانی
در حوزه سلامت روان، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که افراد بسیاری به دلیل کاهش احساس اضطراب یا افسردگی خود به استفاده از ماری جوانا روی می‌آورند و این نوع خوددرمانی اغلب می‌تواند منجر به وابستگی به دارو شود. علاوه بر این، ملاحظات دیگر سلامت روانی نیز در افرادی که به ماری جوانا وابسته هستند، مشاهده شده است.
این شامل افرادی است که با اختلال پانیک دست و پنجه نرم می‌کنند، همراه با علائم ADHD، اختلال اضطراب اجتماعی، و عزت نفس پایین. کسانی که با کیفیت خواب ضعیف دست به گریبان هستند نیز ممکن است برای تسکین این علائم از ماری جوانا استفاده کنند (هرچند که در بلندمدت، مشخص شده است که کیفیت خواب را کاهش می‌دهد).
تحقیقات در مورد اینکه آیا مسائل مربوط به سلامت روان بیشتر عامل سوء استفاده از ماری جوانا هستند، یا اینکه وابستگی به ماری جوانا به نوبه خود می‌تواند منجر به مسائل سلامت روانی شود، متفاوت است.
این نکته حائز اهمیت است که درک کنیم استفاده از ماری جوانا به عنوان روشی برای مقابله با مشکلات روانی ممکن است در کوتاه مدت تسکین‌بخش به نظر برسد، اما در بلندمدت می‌تواند به عواقب جدی منجر شود، از جمله اعتیاد به ماری جوانا. ضروری است که افرادی که از ماری جوانا برای مقابله با اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات روانی استفاده می‌کنند، به دنبال درمان‌های جایگزین و موثرتری باشند که ریشه مشکلات روانی را هدف قرار دهد و به بهبود پایدار کمک کند.
تاثیرات طولانی مدت اعتیاد به ماری جوانا
استفاده مداوم و اعتیادآور به ماری جوانا می‌تواند تاثیرات منفی و طولانی‌مدتی بر سلامت روان و جسم فرد داشته باشد. از جمله این تاثیرات می‌توان به کاهش عملکرد شناختی اشاره کرد. این مسئله می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن حافظه
- مشکل در تمرکز
- کاهش مهارت‌های حل مسئله
- کاهش توانایی کنترل احساسات
- دشواری در تصمیم‌گیری
اختلال استفاده از کانابیس نه تنها بر جنبه‌های فردی زندگی تاثیر می‌گذارد بلکه بر دیگر جنبه‌های زندگی نیز تاثیر منفی دارد. تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که با وابستگی به کانابیس دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب در زمینه‌های مختلف زندگی خود از جمله روابط، حرفه و تحصیلات با نارضایتی مواجه هستند.
پیامدهای اعتیاد به ماری جوانا بر جامعه
اعتیاد به ماری جوانا تنها بر فرد معتاد تاثیر نمی‌گذارد بلکه بر خانواده، دوستان و جامعه نیز تاثیرات منفی دارد. این امر می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری، افزایش مشکلات روانی و اجتماعی و بار اقتصادی بر سیستم بهداشت و درمان شود.
